8 oktober 2025
De afgelopen jaren is er een duidelijke toename van het aantal borstkankerincidenties bij jongere vrouwen. En hoewel het nog steeds maar om een klein percentage gaat, is het toch een zorgwekkende trend. Vanwege de lagere alertheid wordt borstkanker bij jonge vrouwen dikwijls pas in een later stadium ontdekt. Daarnaast is de ziekte vaak agressiever dan bij oudere patiënten en is de kans op terugkeer groter. Dit maakt het des te belangrijk om er meer aandacht aan te besteden.
Borstkanker: meer voorkomen, minder sterfte (in België)
Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Sinds 1999 is er een duidelijke stijging zichtbaar, in 2023 werden er zelfs 6.792 nieuwe gevallen geregistreerd. Deze toename is enerzijds te wijten aan de vergrijzing en de groei van de bevolking. Anderzijds komt ze ook door een verbeterde en intensievere screening, waardoor meer diagnoses gesteld worden.
Gelukkig is er ook wat positief nieuws. Uit een recent onderzoek blijkt dat het aantal sterfgevallen in België met gemiddeld 3,1% per jaar is afgenomen, op een periode van 10 jaar. Daarmee doet ons land het beter dan vele andere landen. Gelukkig maar, want de prognose van het onderzoek is zorgwekkend. Ze voorspelt tegen 2050 een enorme toename in het aantal borstkankers wereldwijd.
Jongere vrouwen mogen niet vergeten worden
Eén op de acht vrouwen in België krijgt borstkanker. De meesten daarvan zijn 50 jaar of ouder, en dat is ook de reden waarom sensibiliseringscampagnes zich vooral richten op die leeftijdsgroep. Toch blijkt uit het kankerregister dat in België jaarlijks 253 vrouwen tussen de 15 en 39 jaar borstkanker krijgt. Wereldwijd is borstkanker zelfs de tweede belangrijkste oorzaak van kankergerelateerde sterfte bij vrouwen jonger dan 40 jaar.
En toch wordt er weinig aandacht geschonken aan preventie en screening bij deze groep. Er zijn haast geen campagnes die zich richten op jongere vrouwen en zorgverleners missen soms symptomen omdat dit type kanker eerder uitzonderlijk is op jongere leeftijd. Hierdoor komt de diagnose vaak (te) laat en bevindt de tumor zich al in een gevorderd stadium. Ter vergelijking, slechts 25 % van de kankers wordt bij jonge vrouwen in stadium I ontdekt, tegenover 44 % bij oudere vrouwen.
Agressievere vorm van kanker
Borstkanker bij jonge vrouwen verschilt in veel gevallen van die bij oudere patiënten. Zo komen triple-negatieve of HER2+-vormen vaker voor bij vrouwen onder de 40. Dit subtype van borstkanker is erg agressief en er zijn nog niet veel gerichte behandelingen beschikbaar.
Bij jongere vrouwen is er ook een grotere kans dat de borstkanker voortkomt uit een genetische mutatie, zoals BRCA1- en/of BRCA2. Borstkankers die genetisch zijn, worden vaak «erfelijke borstkankers» genoemd. Ze ontwikkelen zich doorgaans sneller en kunnen heel agressief zijn.
Wat veroorzaakt de toename aan borstkanker bij jongere patiënten?
Het is pas recent dat we zien dat het aantal borstkankerincidenties bij jonge vrouwen toeneemt. Daarom is er nog niet veel bekend over wat hier de oorzaak van kan zijn. In verschillende papers en artikelen wordt gesproken over de bekende oorzaken van kanker (en andere aandoeningen). Levensstijl (roken, alcohol, overgewicht en te weinig beweging) is een factor die we niet mogen negeren. Maar dat geldt voor iedereen, dus voor mannen en vrouwen van alle leeftijden. En omdat de jongere generatie steeds bewuster bezig is met een gezonde levensstijl, is dit misschien een aspect dat minder invloed heeft. Genetische aanleg wordt ook vaak genoemd, en dat klopt. De vraag is, wat veroorzaakt de toename? Misschien ligt het antwoord in maatschappelijke fenomenen zoals toenemende vervuiling, microplastics en hormoonverstoorders. Dit zou eerder kunnen verklaren waarom we nu een stijgende trend zien, in lijn met de verslechterende milieuproblematiek. Maar zoals eerder vermeld, is er nog maar weinig onderzoek gedaan en is het vooral speculatie. Feit is dat hier meer aandacht aan besteed moet worden.
Screening naar borstkanker
Preventie en screening vanuit de overheid focust zich voornamelijk op vrouwen tussen de 50 en 69. Zij ontvangen tweejaarlijks een uitnodiging voor een gratis screeningsmammografie. Spijtig genoeg gaan lang niet alle vrouwen op dit aanbod in (slechts 54,3 % van de vrouwen in Vlaanderen, 8,6 % van de vrouwen in Brussel en 4,3 % van de vrouwen in Wallonië en de Duitstalige Gemeenschap). Er is dus ruimte voor verbetering.
Vrouwen onder de 50 ontvangen de uitnodiging niet, omdat een mammografie tot dan wordt afgeraden. De borsten bevatten nog veel klierweefsel, wat het onderzoek technisch beperkt en makkelijker leidt tot vals positieve of negatieve resultaten. Daarnaast creëert het een vals gevoel van veiligheid, waardoor symptomen in de tussenperiode van twee jaar vaker worden gemist. Dit geeft een agressieve tumor de kans om al ver uit te woekeren tegen het volgende onderzoek. Bovendien is er een zeer kleine mogelijkheid dat de röntgenstralen zelf borstkanker veroorzaken. Daarom worden mammografieën bij jongere vrouwen alleen gedaan indien écht nodig.
Zelfonderzoek is de beste manier om symptomen te herkennen
Wat kan een (jonge) vrouw doen ter preventie? Zelfscreening! Vroege herkenning van veranderingen in de borsten maakt de kans op snelle diagnose en behandeling groter en de vooruitzichten beter. Vorig jaar was de boodschap van de campagne van Think Pink de Full Moon Check, met als doel regelmatige zelfcontroles door (jonge) vrouwen om borstkanker tijdig op te sporen. Zelfonderzoek is zeker een doeltreffend preventiemiddel, volgens Dokter Philippe Van Trappen (diensthoofd Gynaecologie en Gynaecologische Oncologie in AZ Sint-Jan Brugge). Volgens hem wordt het overgrote deel van de borstkankers die zij zien, door vrouwen zelf ontdekt.
Hoe en wanneer doe je het het best? Niet tijdens de menstruatie, omdat je borsten dan zijn opgezet. Wacht tot een week erna en gebruik de methode in de illustratie van Think Pink hieronder. Doe het regelmatig, dan leer je je borsten kennen en voel je vanzelf als er iets verandert.
Herken de symptomen vroegtijdig
Hieronder volgt een lijst van symptomen die een probleem kunnen zijn en die best kunnen opgevolgd worden door een arts.
-
- een knobbeltje of zwelling in de borst of onder de oksel
- ontstoken of warm aanvoelende borst
- verandering in grootte of vorm van de borst
- vocht uit de tepel
- een kuiltje of intrekking
- pijn, anders voelende plek of slecht genezend wondje
- schilfering en roodheid van de tepel
- een tepel die opeens ingetrokken is
Wees niet beschaamd om een arts te raadplegen als je denkt dat er iets mis is.