Hoewel we al enkele jaren verder zijn, ligt de pandemie van 2020 en de bijhorende lockdowns nog bij velen vers in het geheugen. Met de ontwikkeling van vaccins en boosters kwam er gelukkig vrij snel een einde aan de ellende. De meesten onder ons lieten zich met plezier vaccineren om ‘terug uit hun kot te kunnen’. Momenteel staan we aan het begin van een nieuwe vaccinatieronde. Maar is deze nog nodig?

Ontstaan en verspreiding coronavirus

Eind 2019 werd in Wuhan, China, een nieuwe, mysterieuze luchtwegaandoening opgemerkt. Op 31 december 2019 werd de WHO (World Health Organisation) hierover ingelicht en op 7 januari 2020 werd de aandoening geïdentificeerd als SARS-CoV-2. Elf januari 2020 viel de eerste coronadode in Wuhan. Drie weken later viel het eerste slachtoffer buiten China, in de Filippijnen. Op dat moment was het aantal slachtoffers in China al gestegen tot 359.

In de daaropvolgende maanden verspreidde het coronavirus zich razendsnel over de rest van de wereld. Op 11 maart 2020, de dag waarop de eerste coronadode in België viel, verklaarde de WHO Covid-19 officieel tot pandemie en gingen de meeste landen in lockdown. Op 18 maart 2020 ging ook België volledig in lockdown. Vanaf april kwamen de eerste versoepelingen, maar het duurde nog tot mei 2021 vooraleer alle beperkende maatregelen werden opgeheven.

Eerste vaccinaties

Door de ernst van de situatie werd er veel tijd en geld geïnvesteerd in het ontwikkelen van een vaccin. Wetenschappers over de hele wereld probeerden snel een remedie te vinden. Hoewel het normaal een tiental jaren duurt voor een vaccin op de markt komt, werd in december 2020 het vaccin van Pfizer-BioNTech al goedgekeurd in Europa. Nadien volgden Moderna en AstraZeneca. Op 28 december 2020 werden de eerste vaccinaties in België gezet, half oktober 2021 was bijna 74% van de bevolking volledig gevaccineerd.

Commercieel gewin door de farmaceutische industrie

Niemand zal ontkennen dat vaccineren broodnodig was om een einde te maken aan de wereldwijde ellende, en om erger te voorkomen. Uit een studie blijkt dat er zonder vaccinaties wereldwijd, tussen 2020 en 2024, zeker 2,5 miljoen meer coronadoden zouden gevallen zijn. Ook in ons land zouden er tienduizenden extra sterfgevallen geweest zijn, volgens een studie van UHasselt, UNamur en Sciensano.

Het levensreddend vaccin moest er dus komen, en snel. Daarom gaven overheden miljarden uit aan onderzoek. Ondanks deze financiële ondersteuning kozen farmaceutische bedrijven ervoor hun vaccins duur te verkopen, waardoor ze enorme winsten boekten. Pfizer maakte in 2021-2022 35 miljard USD nettowinst op zijn COVID-19 gerelateerde producten, BioNTech en Moderna verdienden elk 20 miljard USD, terwijl Sinovac 15 miljard USD opstreek.  AstraZeneca koos er oorspronkelijk voor zijn vaccin zonder winstoogmerk te verkopen, maar veranderde al snel van gedachte en boekte uiteindelijk in 2022 ook een miljardenwinst.

Huidige stand van zaken

De laatste jaren woedt er af en toe nog een coronagolf, maar het wordt geen tsunami meer, zoals in 2020. Aangezien de meesten onder ons hun verplichte vaccins en boosters hebben gehad, is de pandemie onder controle geraakt en is het aantal coronadoden tot een minimum gereduceerd.

Is het dan nog nodig een coronavaccin te laten zetten? Voor sommige bevolkingsgroepen kan het nuttig zijn.

Aanbevelingen Hoge Gezondheidsraad

De HGR beveelt aan om personen te vaccinneren tegen covid vanaf de leeftijd 18 jaar met minstens één comorbiditeit met onderliggende chronische conditie (ook indien stabiel) van

• • Pulmonale oorsprong, zoals bronchiectasieën, chronische obstructieve longziekte (COPD); interstitiële longziekte, longembolie, pulmonale hypertensie, tuberculose, ernstige astma en mucoviscidose
  • Hepatische oorsprong, zoals levercirrose, niet-alcoholische leververvetting, alcoholische leverziekte, auto-immuun hepatitis
  • Renale oorsprong en personen die dialyse ondergaan
  • Metabole oorsprong, incl. diabetes type 1 en 2
  • Cardiale oorsprong, zoals hartfalen, coronaire hartziekte, cardiomyopathieën, cerebrovasculaire aandoeningen, hypertensie met hartcomplicaties (bewijs is gemengd)
  • Neurologische oorsprong, ernstige mentale gezondheidsproblemen, ernstige verstandelijke beperkingen, zoals dementie, ernstige depressie, Schizofreniespectrum-stoornissen
  • Immunosuppressie als gevolg van een aandoening of behandeling
    • met een orgaan- of stamceltransplantatie – ook pre-transplantatie inbegrepen
    • die immunomodulerende medicatie gebruiken
    • die een kankerbehandeling ondergaan of in de afgelopen 3 jaar behandeld werden;
    • met een primaire immuundeficiëntie (inclusief patiënten met het syndroom van Down);
    • met een HIV-infectie en lage CD4-tellingen < 200 /mm³

Daarnaast wordt ook aanbevolen om ook kinderen en adolescenten tot 18 jaar te vaccineren tegen covid met:

• • Immunosuppressieve behandeling
  • Bepaalde auto-immuunziekten, hemato-oncologische aandoeningen
  • Sommige primaire immuundeficiënties (PID)
  • Ernstige chronische aandoeningen die de nier-, gastro-intestinale, cardiovasculaire, respiratoire of neurologische gezondheid beïnvloeden

Conclusie

Als je tot een risicogroep behoort kan het nuttig zijn je te laten vaccineren. Momenteel is er echter geen vaccinatieplicht meer, dus het is helemaal aan jou om te kiezen of je al dan niet het vaccin laat zetten. Ook personen die niet behoren tot een risicogroep kunnen het vaccin nog steeds met volledige terugbetaling laten zetten bij de huisarts of de apotheek. Denk er wel aan dat de vaccins meestal gezet worden op afgesproken data, dus vraag dit altijd eerst even na voor je een afspraak maakt.